Chùa Nôm được dựng lên để tôn thờ đức Phật và các môn đệ nhà Phật. Đến nay, không ai còn nhớ và cũng không có tài liệu nào ghi chép lại chính xác sự ra đời của ngôi chùa.Theo truyền thuyết, ban đầu ngôi chùa gồm có 03 gian được làm từ các vật liệu đơn giản, nằm giữa rừng thông cổ thụ.Theo thời gian rừng thông dần bị phá, ngôi chùa cũng đổ nát. Đến thời Lê năm Canh Thân, niên hiệu Chính Hoà (1680), nhà vua đã cho phục dựng lại ngôi cổ tự này. Sau đó, chùa còn được trùng tu nhiều đợt vào thời Hậu Lê và Nguyễn.Hiện nay, chùa Nôm có kiến trúc hình chữ Quốc gồm Tiền đường 07 gian, được kê lên hai hàng cột chính. Thượng điện gồm 04 gian, các bộ vì được tạo tác theo kiểu chồng rường đơn giản. Tại đây bài trí các lớp tượng chính của chùa. Hai dãy hành lang mỗi bên 10 gian, là nơi đặt hệ thống tượng bát bộ kim cương và tượng tứ bồ tát. Ngoài ra, còn có các hạng mục như: nhà Mẫu, nhà Tổ, khu phụ trợ,...

Tại chùa còn lưu giữ được một số hiện vật tiêu biểu có giá trị: hàng trăm pho tượng Phật bằng đất nung, cây hương đá niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 04 (1796) và 04 tấm bia đá (thời Hậu Lê), hoành phi, câu đối, chuông đồng,...

Chùa Đại Đồng đã trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa, tôn giáo lớn của nhân dân làng Nôm. Hằng năm, cứ vào ngày mồng 10, 11 và 12 tháng Giêng, nhân dân làng Nôm lại long trọng tổ chức lễ hội truyền thống. Trong lễ hội, ngoài phần tế lễ dâng hương thờ Phật, dân làng còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian độc đáo: hát quan họ trên thuyền, diễn lại những tích chèo cổ, cờ người, chọi gà,... thu hút đông đảo du khách từ khắp nơi trong vùng nô nức đến trảy hội, vui xuân.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu, chùa Đại Đồng được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là di tích “Kiến trúc nghệ thuật” cấp Quốc gia theo Quyết định số 295 QĐ/BT, ngày 12/2/1994.

Bùi Thành